Το μυστήριο με τις τιμές στο γάλα

ΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΩΛΟΥΝ ΦΘΗΝΟΤΕΡΑ, ΑΛΛΑ ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ

Σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα έχουν κατακρημνιστεί οι τιμές παραγωγού γάλακτος, ενώ στα ράφια των σούπερ μάρκετ οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες, διευρύνοντας την ψαλίδα... μεταξύ των τιμών παραγωγού και των λιανικών τιμών.Η εγχώρια παραγωγή γάλακτος μένει στα αζήτητα κινδυνεύοντας με αφανισμό και η αγορά «πλημμυρίζει» με εισαγόμενο φθηνό φρέσκο γάλα από Βαλκάνια και Κεντρική Ευρώπη. Περισσότεροι από 35.000 τόνοι φρέσκου γάλακτος εισήχθησαν στη χώρα μας το 2015 χωρίς να γνωρίζει κανείς πού κατευθύνθηκαν, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στην ελληνική αγορά προϊόντα ξένης ετικέτας, ενώ οι συνολικές εισαγωγές διαφόρων ειδών γάλακτος ανήλθαν πέρυσι σε 113.000 τόνους.

Την ίδια ώρα, οι εκπρόσωποι φορέων του κλάδου της ελληνικής κτηνοτροφίας κάνουν λόγο για δραματική μείωση της τιμής παραγωγού. Ηδη, μεγάλη γαλακτοβιομηχανία της χώρας αγοράζει γάλα στα 27,5 λεπτά το λίτρο από 41 λεπτά που κινούνταν οι τιμές στις αρχές του χρόνου και το παράδειγμα ακολουθούν και άλλες βιομηχανίες.

Παρά όμως τη διαρκή πτώση των τιμών παραγωγού, οι τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι αμετακίνητες. Αν και από το 2012 μέχρι σήμερα καταγράφεται σταθερή μείωση των τιμών παραγωγού, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο οι τιμές καταναλωτή παραμένουν αμετάβλητες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μοναδική μεταβολή προς τα κάτω σημειώθηκε τον Οκτώβριο του 2014, όταν αυξήθηκε η διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος από πέντε σε επτά ημέρες και οι τιμές λιανικής μειώθηκαν κατά 4 λεπτά το λίτρο. Το νωπό γάλα των επτά ημερών, που παράγουν μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες, κυμαίνεται σήμερα από 1,18 έως 1,40 ευρώ το λίτρο.

Μιλώντας στο «Εθνος» οι πρόεδροι του Συνδέσμου Ελλήνων Κτηνοτρόφων, Παναγιώτης Πεβερέτος και της Ενωσης Κτηνοτρόφων Φυλής Χολστάιν Ελλάδας, Θανάσης Βασιλέκας, περιγράφουν την δραματική κατάσταση που επικρατεί στον κλάδο και αποκαλύπτουν ότι οι βιομηχανίες ισχυρίζονται ότι δεν χρειάζονται τουλάχιστον το 30% της εγχώριας παραγωγής, παρότι η ελληνική παραγωγή υπολείπεται σημαντικά της κατανάλωσης στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, κάποιες άλλες βιομηχανίες στέλνουν ειδοποιητήρια ότι διακόπτουν τη συνεργασία με ελληνικές κτηνοτροφικές μονάδες, με την αιτιολογία ότι δεν χρειάζονται άλλες ποσότητες γάλακτος. Εξέλιξη που έχει αναγκάσει αρκετές εξ αυτών να βάλουν λουκέτο και να οδηγήσουν τα ζώα στη σφαγή.

Συγκεκριμένα -όπως μας αναφέρουν οι δύο εκπρόσωποι των φορέων της ελληνικής κτηνοτροφίας- μεγάλη γαλακτοβιομηχανία δίνει 27,5 λεπτά το λίτρο για το 30% της παραγωγής, που είναι 8,5 λεπτά κάτω από το μέσο κόστος παραγωγής και το υπόλοιπο 70% το αγοράζουν έναντι 39 λεπτών το λίτρο. Αλλη γνωστή γαλακτοβιομηχανία ξεκίνησε να στέλνει ειδοποιητήρια σε κτηνοτροφικές μονάδες πως δεν θα πάρει την παραγωγή τους, γνωστοποιώντας ότι φέτος οι ποσότητες που θα απορροφήσει θα είναι λιγότερες κατά 50.000 τόνους, ενώ παρόμοια ειδοποιητήρια στέλνουν και άλλες βιομηχανίες.

Ενώ όμως μέρος της εγχώριας παραγωγής μένει στα αζήτητα, φθηνό εισαγόμενο νωπό αγελαδινό γάλα περνά τα σύνορα της χώρας και είναι απορίας άξιον για λογαριασμό ποιων βιομηχανιών εισάγεται, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν στην ελληνική αγορά προϊόντα ξένης ετικέτας.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στην αγορά είναι τα όσα αποκαλύπτει υψηλόβαθμο στέλεχος ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας μιλώντας στο «Εθνος». «Πρόσφατα μεγάλη εταιρεία παραγωγής γάλακτος με έδρα στην Αυστρία, επικοινώνησε πρόσφατα με τη βιομηχανία προτείνοντας τη διάθεση νωπού γάλακτος εντός 24-30 ωρών με τελική τιμή 34 λεπτά το λίτρο».

Οπως εξηγούν στο «Εθνος» υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι βιομηχανίες κάνοντας χρήση του κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, έχουν τη δυνατότητα να εμφανίζουν το εισαγόμενο γάλα ως ελληνικό προϊόν, εφόσον μεταποιείται ουσιωδώς. Ωστόσο, επισημαίνουν ότι επίκειται εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλη την αλυσίδα διακίνησης του γάλακτος, καθώς οι γαλακτοβιομηχανίες έχουν κάθε νόμιμο δικαίωμα να εισάγουν γάλα από το εξωτερικό, αλλά και οι καταναλωτές έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν την πραγματική προέλευση του γάλακτος που αγοράζουν.

Η άρση των κοινοτικών ποσοστώσεων στην παραγωγή γάλακτος από τον Απρίλιο του 2015, όπως ήταν αναμενόμενο, οδήγησε σε υπερβολική αύξηση της παραγωγής γάλακτος από χώρες όπως η Ολλανδία, η Γερμανία, η Γαλλία, αλλά η επιβολή του εμπάργκο στη Ρωσία μπλόκαρε τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα να έχουν μείνει σήμερα αδιάθετες τεράστιες ποσότητες γάλακτος στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από τον ΕΛΟΓΑΚ, τα τελευταία δύο χρόνια αυξάνονται οι εισαγωγές διαφόρων τύπων γάλακτος, μεταξύ των οποίων και νωπό αγελαδινό γάλα. Το 2014, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΛΟΓΑΚ, η χώρα εισήγαγε 31.117 τόνους φρέσκου γάλακτος, το 2015 οι ποσότητες αυξήθηκαν και ανήλθαν σε 35.724 τόνους, ενώ οι συνολικές ποσότητες διαφόρων τύπων γάλακτος που εισήχθησαν το 2015 έφτασαν τους 113.000 τόνους.

Ωστόσο, τα επίσημα στατιστικά μεγέθη του ισοζυγίου γάλακτος δημιουργούν ερωτηματικά ως προς τις πραγματικές ποσότητες ξένου γάλακτος που εισάγεται στη χώρα. Ενώ από το 2011 μέχρι σήμερα -σύμφωνα με εκπροσώπους φορέων του κλάδου της ελληνικής αγελαδοτροφίας- ο αριθμός των αγελάδων στη χώρα (ζωικό κεφάλαιο) έχει μειωθεί από 116.000 σε περίπου 80.000, η παραγωγή γάλακτος κατά περίεργο τρόπο δεν εμφανίζει ανάλογη μείωση. Από 638.000 τόνους το 2011, εμφανίζεται να έχει μειωθεί στους 602.000 τόνους το 2015.

Έλεγχοι σε όλη την αλυσίδα διακίνησης

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου προετοιμάζει το έδαφος με νομοθετική παρέμβαση για τη λειτουργία της αγοράς, που συνεπάγεται εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλη την αλυσίδα διακίνησης του γάλακτος.

Με σκοπό την αντιμετώπιση ζητημάτων ελληνοποιήσεων, νοθείας και παραπλάνησης καταναλωτών, η ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης προχωρά σε εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλα τα στάδια παραγωγής - διακίνησης του γάλακτος, ώστε να μπει φραγμός στις πρακτικές που πλήττουν τα συμφέροντα του παραγωγού, όπως η διακίνηση με τιμολόγια αγοράς και όχι πώλησης, αλλά και οι πολύμηνες καθυστερήσεις στην πληρωμή των παραγωγών.

Μία από τις κατευθύνσεις της ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι να παροτρυνθούν οι καταναλωτές ώστε να επιλέγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα τα οποία φέρουν το ελληνικό σήμα. Πρόκειται για έναν κανονισμό που έχει θεσπίσει το υπουργείο Οικονομίας. Σύμφωνα με αυτόν οι γαλακτοκομικές επιχειρήσεις που έχουν μονάδες παραγωγής στη χώρα μας και χρησιμοποιούν πρώτες ύλες από την Ελλάδα αποκτούν το συγκεκριμένο σήμα. Για την απονομή του πρέπει να πληρούνται προδιαγραφές, ενώ γίνονται και οι σχετικοί έλεγχοι.

Ωστόσο, οι όποιες κρατικές παρεμβάσεις είναι περιορισμένες. Υπενθυμίζεται ότι το 2014 για πρώτη φορά ψηφίστηκε νόμος που επέκτεινε σε πρώτη φάση τη διάρκεια ζωής του απλού παστεριωμένου γάλακτος (πρώην φρέσκο) από τις πέντε σε επτά μέρες. Πράγμα το οποίο και εφάρμοσαν οι γαλακτοβιομηχανίες.

Σε δεύτερη φάση, το περασμένο καλοκαίρι, ψηφίστηκε με το Μνημόνιο η απελευθέρωση της διάρκειας ζωής. Για την ακρίβεια δίνεται η δυνατότητα στις βιομηχανίες να ορίζουν την ημερομηνία λήξης με βάση την τεχνολογία που χρησιμοποιούν στην παστερίωση. Μέχρι τώρα οι «μεγάλοι» της αγοράς δεν σκοπεύουν να εφαρμόσουν και στην πράξη τη νομοθεσία, δηλαδή με απλά λόγια να επιμηκύνουν τη διάρκεια ζωής του απλού παστεριωμένου γάλακτος πέραν των επτά ημερών.

Πάντως αυτές οι θεσμικές παρεμβάσεις -συστήθηκαν από τον ΟΟΣΑ- έχουν ανοίξει ουσιαστικά τον δρόμο για εισαγωγές νωπού γάλακτος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την εγχώρια γαλακτοβιομηχανία στην παραγωγή προϊόντων.

Σκοπός των μέτρων αυτών είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού και η αποκλιμάκωση των τιμών. Με την επέκταση της διάρκειας ζωής στις επτά ημέρες οι τιμές μειώθηκαν ελαφρώς. Ωστόσο, στελέχη της γαλακτοβιομηχανίας σημείωναν ότι με την τότε νομοθεσία του 2014 τα κόστη τους απλά περιορίζονταν. Σημειώνεται ότι ανάμεσα σε αυτά είναι το κόστος επιστροφής των συσκευασιών που δεν καταναλώνονταν.

Τώρα, με την πλήρη απελευθέρωση, αν εφαρμοστεί στην πράξη, υποτίθεται ότι θα μειωθούν δραστικά. Ομως, καμία γαλακτοβιομηχανία δεν προτίθεται να το πράξει φοβούμενη τον αρνητικό αντίκτυπο στο καταναλωτικό κοινό.

Εντούτοις, όπως προαναφέρθηκε, είναι πλέον άνετη η εισαγωγή γάλακτος από το εξωτερικό.

Κώστας Νάνος - Χρήστος Κολώνας

http://www.ethnos.gr/oikonomia/arthro/to_mystirio_me_tis_times_sto_gala-64352974/