Μάχη ΕΛ.ΔΥ.Κ 14 Αυγούστου 1974.

ΕΛΔΥΚ 1974

 Μιά Μάχη όπου διδάσκεται στην Βρετανική Στρατιωτική Ακαδημία, ως η πιό άνιση Μάχη των Νεώτερων χρόνων εκεί όπου 318 γενναίοι αντιμετώπισαν 6,900 περίπου στρατιώτες του εχθρού, δηλαδή ένας απέναντι σε εικοσιδύο.... (1:22)
"
Πολλά έχουν ειπωθεί και πολλά έχουν γραφτεί για την πιο άνιση Μάχη της Νεώτερης Ιστορίας, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά του κόσμου.
Για μια μάχη όπου οι αμυνόμενοι δεν είχαν αεροπορική κάλυψη, δεν είχαν άρματα, δεν είχαν αντιαρματικά, αλλά μόνο μερικά πολυβόλα και ΠΑΟ και απέναντι τους έκαναν επέλαση τουλάχιστον 45 άρματα μάχης Μ-47 και Μ-48 υπό την συνεχή προστασία της αεροπορίας τους που βομβάρδιζε με μανία τους λιγοστούς αμυνόμενους...

Η αναλογία 1:22 είναι συγκλονιστική και δείχνει την άνιση προσπάθεια, με τους άνδρες στο ΕΛΔΥΚ να λυγίζουν μόνο όταν τους εγκατέλειψαν οι πάντες... και οι δυνάμεις τους.

Στις 14 Αυγούστου 1974 ο «Αττίλας 2» επιχειρούσε τη δεύτερη εισβολή. Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Κύπρου ήταν αποδεκατισμένες και είχαν μείνει σε πολύ λίγα μέρη, όπου πάλευαν προσπαθώντας να σώσουν ό,τι έμεινε. Στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ διεξήχθη μία από τις πιο άνισες, αλλά ηρωικές μάχες που διήρκησε τρεις ημέρες. Επί 60 ώρες οι 318 ήρωες, με επικεφαλής τον υποδιοικητή της μονάδας Αντισυνταγματάρχη ΠΖ Παναγιώτη Δ. Σταυρουλόπουλο, αντιμετώπιζαν 6.900 Τούρκους και Τουρκοκύπριους στρατιώτες.

Ο προσφάτως εκλιπών Αντισυνταγματάρχης ΠΖ Παναγιώτης Δ. Σταυρουλόπουλος αριστερά και δεξιά ο δ/της ΕΛ,ΔΥ.Κ  Συνταγματάρχης Μαυραγάννης (φωτό 9ος -2017)

Το χρονικό της επίθεσης
Το πρωί της 14ης Αυγούστου η τουρκική αεροπορία άρχισε να βάλει εναντίον του στρατοπέδου. Μέχρι το απόγευμα 700 και πλέον άνδρες της ΤΟΥΡΔΥΚ ξεκίνησαν την επίθεση εναντίον των στρατιωτών της ΕΛΔΥΚ, οι οποίοι αγνοούσαν πως στη Μια Μηλιά, η αντίσταση είχε καταρρεύσει. Η επόμενη ημέρα συνεχίστηκε με μάχες, με τους άνδρες της ΕΛΔΥΚ να προβάλουν σθεναρή αντίσταση. Οι Τούρκοι στρατιώτες πλησίαζαν την ΕΛΔΥΚ αφύλακτοι και για αυτό και στις πρώτες μάχες είχαν μεγάλες απώλειες. Στις 16 Αυγούστου σημειώθηκε η τελευταία μέρα της μάχης, όταν αεροσκάφη, πυροβόλα, βόμβες Napalm και όλμοι του τουρκικού στρατού, αποτελείωσαν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.Ο λοχίας Πλέσας περιέγραψε τις τελευταίες στιγμές της μάχης, με λόγια που συγκλονίζουν: «Για να γίνει η οπισθοχώρηση σωστά έπρεπε να φύγουν οι πρώτοι από τη μέση, να κρατάμε οι υπόλοιποι από τα πλάγια και σιγά-σιγά ένας-ένας να φεύγουμε, μέχρι να φύγουν και οι τελευταίοι. Διέταξα οπισθοχώρηση, αλλά δεν έφευγε κανείς. Είχαμε δεθεί μεταξύ μας. Και ήξεραν οι μεσαίοι που έπρεπε να φύγουν πρώτοι, ότι οι τελευταίοι θα σκοτωθούν. Φώναξα, έβρισα. Δεν έφευγαν. Κάποια στιγμή κάποιος ξεκίνησε. Οι περισσότεροι από εμάς φονεύθηκαν κατά την υποχώρηση. Φεύγοντας, είδα τον λοχαγό Σταυριανάκο σκοτωμένο. Όρθιο μέσα στο όρυγμα είδα τον Δημήτρη Λούρμπα.

– Δημήτρη, δεν υπάρχει άλλος, είμαι ο τελευταίος, φεύγουμε.
– Δεν φεύγω, μου απάντησε.

»Είχε μαζέψει 3-4 όπλα που παρατήθηκαν από νεκρούς ή τραυματίες και τα τοποθέτησε γύρω από το όρυγμα. Στεκόταν όρθιος και πυροβολούσε, πότε με το ένα και πότε με το άλλο… Δύο άλλα ορύγματα ήταν γεμάτα τραυματίες. Προχώρησα με πυρ και κίνηση, ενώ οι Τούρκοι γάζωναν τα πάντα. Είχαν εισέλθει εντός του στρατοπέδου και οι μάχες γίνονταν πια σώμα με σώμα».

Δεκάδες άνδρες της ΕΛΔΥΚ σκοτώθηκαν στο πεδίο μάχης. Κάποιοι έσπευσαν να κρυφτούν στη Σχολή Γρηγορίου όμως κι αυτή έγινε στόχος των βομβαρδισμών. Κάποιοι κρύφτηκαν στα ορύγματα, ενώ όσοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων στρατιωτών βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν. Ένας από τους στρατιώτες, ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, βρέθηκε δεμένος με τα κορδόνια των αρβύλων του κι αργότερα εκτελεσμένος. Τα οστά του εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο 1,5 χιλιόμετρο από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.

Η ΤΟΥΡΔΥΚ αποκεφάλισε δέκα στρατιώτες και τοποθέτησε τα κεφάλια τους στην είσοδο του στρατοπέδου.

Κάποιους στρατιώτες, αφού τους έγδυσαν, τους τοποθέτησαν στο οδόστρωμα για μέρες. Οι απώλειες της ΕΛΔΥΚ ανήλθαν σε 83 νεκρούς και αγνοουμένους. Βαριές όμως ήταν και οι τουρκικές απώλειες, οι οποίες υπολογίζονται σε εκατοντάδες στρατιώτες, ωστόσο ποτέ δεν υπήρξε επίσημη ανακοίνωση από την τουρκική πλευρά, ενώ ο διοικητής της ΤΟΥΡΔΥΚ συνταγματάρχης Κορτίκογλου αντικαταστάθηκε.

Στη συγκλονιστική εξιστόρηση των γεγονότων από τον αείμνηστο Ταξίαρχο ε.α. Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο, που υπήρξε ο τελευταίος Στρατοπεδάρχης της ΕΛΔΥΚ, γίνεται αναφορά στις τελευταίες ώρες της μάχης. «Όλα έχουν και τα όρια τους… Και αυτά τα όρια ξεπεράστηκαν προ πολλού! Και οι δυνάμεις των Τούρκων που έκαναν επίθεση, ήταν πλημμυρίδα… Έρχονταν όλο και περισσότεροι. Η πλημμυρίδα της Ασιατικής Στέππας! Και στην πιο κρίσιμη στιγμή, σταματούν οι βολές του πυροβολικού μας. Πιάνω στον ασύρματο τη διοίκηση της 187 ΜΠΠ και τους λέω: ‘Γιατί σταματήσατε;’ Η απάντηση από την άλλη γραμμή ήταν ‘τέλος τα βλήματα κύριε Συνταγματάρχα. Δεν έχουμε άλλα βλήματα!’», ανέφερε.

Στις 13:30 της 16ης Αυγούστου, ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος έδωσε εντολή να αρχίσει η σύμπτυξη για την υποχώρηση. Ο επιλοχίας Κέδρος, με μια ομάδα 12 ανδρών, έμεινε πίσω και θυσιάστηκε για να σωθούν όλοι οι υπόλοιποι καλύπτοντας την υποχώρηση τους.